Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW Wody Polskie) od 1 stycznia 2018 roku pełni funkcję głównego podmiotu odpowiedzialnego za krajową gospodarkę wodną. Do ich zadań należy zarządzanie retencją, stanem zbiorników wodnych, wałami przeciwpowodziowymi, a także szeroko pojęta ochrona przeciwpowodziowa. Jednak ostatnie zmiany kadrowe wywołują spore kontrowersje i rodzą pytania o przyszłość tej instytucji.
POLECAMY: NIK ostro o zaniedbania i opóźnienia w inwestycjach, które doprowadziły do powodzi
Masowe zwolnienia w Wodach Polskich – co się wydarzyło?
Według śledztwa przeprowadzonego przez media, w Wodach Polskich doszło do dużych zmian kadrowych w ciągu ostatniego roku. Informatorzy związani z instytucją twierdzą, że niemal wszyscy decyzyjni specjaliści od walki z powodziami i retencją zostali zwolnieni.
Od 2023 roku z 11 dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (RZGW) pozostał tylko jeden – w Rzeszowie. Co więcej, wielu zastępców dyrektorów RZGW odpowiedzialnych m.in. za działania przeciwpowodziowe, również zostało zwolnionych. To jednak nie koniec zmian – czystki dotknęły także 50 Zarządów Zlewni, gdzie według informatorów „pozostały tylko pojedyncze osoby”.
Największe zmiany kadrowe objęły te regiony, które w ostatnich latach były dotknięte powodziami, takie jak Nysa, Lwówek Śląski, Legnica, Wrocław i Zielona Góra. Nowo powołani pracownicy często posiadają jedynie dwuletnie doświadczenie – na przykład w wydawaniu zgód budowlanych – ale brakuje im praktyki w zakresie zarządzania gospodarką wodną.
Ponadto, 330 Nadzorów Wodnych przeszło znaczące zmiany kadrowe, co oznacza, że większość doświadczonych specjalistów straciła pracę. „Zastąpienie fachowców z odpowiednim wykształceniem i kompetencjami jest niezwykle trudne” – ocenił jeden z rozmówców naszego portalu. Wody Polskie zawsze borykały się z problemem braku wykwalifikowanych pracowników, a te zwolnienia dodatkowo pogłębiły ten problem.
Zmiany w filozofii działania Wód Polskich
W styczniu 2023 roku rozpoczęła się zmiana kierownictwa PGW Wody Polskie. Na czele instytucji stanęła nowa prezes, Joanna Kopczyńska, która została powołana na to stanowisko 11 stycznia. Zaledwie 11 dni później, 22 stycznia, odbyła spotkanie z proekologiczną organizacją WWF, co zapoczątkowało nową erę w podejściu do gospodarki wodnej.
W lutym 2023 roku Wody Polskie wydały komunikat pt. „Nowe otwarcie w gospodarowaniu wodami przez PGW Wody Polskie”, w którym zapowiedziały uwzględnianie publikacji wskazujących dobre praktyki w planowaniu zadań utrzymaniowych i inwestycyjnych na rzekach, jeziorach i urządzeniach wodnych. Jedną z takich publikacji była broszura WWF Polska z sierpnia 2018 roku pt. „Dobre praktyki utrzymania rzek”, w której głównym postulatem była „renaturyzacja rzek”.
Co oznacza renaturyzacja rzek i dlaczego jest ważna?
Renaturyzacja rzek to proces przywracania naturalnych warunków hydrodynamicznych, siedliskowych i biologicznych rzek, który ma na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu człowieka na ekosystemy rzeczne. Według WWF, takie podejście jest nie tylko korzystne z perspektywy środowiskowej, ale również ekonomicznej i społecznej. W raporcie podkreślono, że konieczne jest „przewartościowanie podejścia do gospodarowania systemami rzecznymi, ograniczenie ich dalszego przekształcania i zaniechanie działań służących jedynie przyspieszeniu odpływu wód”. Zamiast tego postulowano praktyki pozwalające na współdziałanie człowieka i przyrody oraz wykorzystanie potencjału retencyjnego koryt i dolin rzek, a także poprawę stanu ekologicznego wód.
Wody Polskie, wprowadzając te praktyki, wzięły na siebie odpowiedzialność m.in. za regulację poziomu wód w zbiornikach, takich jak te na Nysie Kłodzkiej.
Czy zmiany przyniosą pozytywne efekty?
Nowa strategia PGW Wody Polskie spotkała się z mieszanymi opiniami. Z jednej strony, zwolnienia doświadczonych pracowników budzą obawy o brak odpowiedniej kadry do skutecznego zarządzania gospodarką wodną, zwłaszcza w kontekście ochrony przeciwpowodziowej. Utrata tzw. „pamięci instytucjonalnej”, jak zauważyli nasi rozmówcy, może wpłynąć na efektywność działań w obszarze ochrony przed powodzią.
Z drugiej strony, nowa filozofia działania, oparta na współpracy z organizacjami ekologicznymi i wdrażaniu dobrych praktyk, ma szansę przynieść pozytywne zmiany w dłuższej perspektywie. Renaturyzacja rzek oraz działania skoncentrowane na retencji mogą w dłuższym czasie poprawić stan polskich rzek i jezior, a także zapobiegać skutkom suszy czy powodzi.
Podsumowanie: Czy Wody Polskie idą w dobrym kierunku?
Zmiany kadrowe i nowa strategia Wód Polskich stanowią ważny krok w rozwoju krajowej gospodarki wodnej. Z jednej strony, masowe zwolnienia doświadczonych specjalistów mogą wpłynąć na efektywność działań związanych z ochroną przeciwpowodziową i retencją. Z drugiej strony, wprowadzenie nowych praktyk i filozofii zarządzania wodami, opartej na współpracy z organizacjami ekologicznymi, może przynieść długoterminowe korzyści dla polskich rzek, jezior i ekosystemów.
Jedno jest pewne – nadchodzące lata będą kluczowe dla oceny skuteczności zmian wprowadzonych w PGW Wody Polskie. Pozostaje mieć nadzieję, że nowa strategia przyczyni się do poprawy stanu polskich wód i efektywniejszej ochrony przed powodziami oraz suszami.
