Program 800+ (wcześniej 500+) miał być receptą na poprawę sytuacji demograficznej w Polsce oraz narzędziem do zwalczania ubóstwa. Z perspektywy kilku lat można stwierdzić, że oczekiwania, które mu towarzyszyły, nie zostały spełnione. Najnowsze dane i sprawozdania rządowe ukazują smutny obraz, który przynosi rozczarowanie zarówno pod względem demografii, jak i poziomu ubóstwa w kraju.
POLECAMY: Czy 800 Plus zostanie zlikwidowane? Nowe wyzwania budżetowe polski i wymogi UE
Program 800+: Złudne nadzieje na poprawę sytuacji demograficznej
Program 500+, wprowadzony w 2016 roku, miał na celu przede wszystkim zwiększenie dzietności, która według założeń rządowych, miała przywrócić pozytywny przyrost naturalny. Przez pierwsze dwa lata rzeczywiście odnotowano niewielki wzrost urodzeń, co zdawało się potwierdzać skuteczność programu. Jednak w kolejnych latach trend ten uległ odwróceniu, a liczba urodzeń zaczęła spadać.
Według najnowszych danych z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), przyrost naturalny w Polsce za pierwszą połowę 2024 roku wyniósł -77,7 tys. To oznacza, że na każde 10 tys. mieszkańców kraju przypada spadek liczby ludności o 41 osób. Tak drastyczny wynik jest świadectwem zapaści demograficznej, z którą mierzy się Polska, mimo wprowadzonych świadczeń.
Cytat: „Z raportu wyłania się obraz klęski demograficznej. Sytuacji nie zmienił program 800+ (wcześniej 500+)” – pisze „Rzeczpospolita”. Jest to pierwszy rządowy dokument, który wprost przyznaje, że plan Zjednoczonej Prawicy zawiódł w obszarze demografii.
Negatywne skutki demograficzne
Wprowadzenie świadczenia 500+ miało doprowadzić do realizacji najwyższego scenariusza dzietności prognozy demograficznej GUS. Jak wynika jednak z raportów, po początkowym wzroście wskaźników, od kilku lat obserwujemy ich systematyczny spadek. Obecnie notowane są rekordowo niskie odczyty dzietności. W końcu czerwca 2024 roku liczba ludności Polski wyniosła 37 563 tys., co wskazuje na pogłębiającą się depopulację.
Ubóstwo: Brak poprawy mimo wysokich nakładów finansowych
Jednym z celów programu było również ograniczenie biedy, szczególnie wśród rodzin z dziećmi. Z biegiem czasu okazało się jednak, że świadczenia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, a skrajne ubóstwo w Polsce wzrosło. Według danych za 2023 rok, w Polsce w skrajnej biedzie żyje 2,5 mln osób – o 800 tys. więcej niż w 2022 roku. To oznacza, że program nie tylko nie zmniejszył problemu ubóstwa, ale wręcz przyczynił się do jego eskalacji.
Skrajne ubóstwo wśród dzieci wzrosło z 5,7 proc. do 7,6 proc., co oznacza, że ponad 500 tys. dzieci żyje poniżej minimum egzystencji. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja w gospodarstwach domowych, w których żyje osoba z niepełnosprawnością – tu odsetek osób żyjących w skrajnej biedzie wzrósł z 6,7 proc. do 9 proc. To przerażające dane, które pokazują, jak program, który miał poprawić warunki życia, nie tylko tego nie zrobił, ale dodatkowo pogłębił problem.
Cytat: „W 2022 r. poniżej minimum egzystencji żyło 1,7 mln Polaków. Na koniec 2023 r. było to już 2,5 mln osób” – wynika z raportu.
Społeczny impas: Potrzeba zmian w polityce prorodzinnej
Sytuacja demograficzna oraz wzrost ubóstwa w Polsce wyraźnie wskazują, że sam program pieniężny nie wystarcza do rozwiązania tych problemów. Polska potrzebuje całościowych, długofalowych rozwiązań, które będą wspierały nie tylko finansowo, ale również systemowo. Ważne są również inwestycje w opiekę zdrowotną, edukację oraz wsparcie w godzeniu życia zawodowego z rodzinnym. Rząd będzie musiał przeanalizować obecne strategie i skupić się na długoterminowych planach, które będą odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby obywateli.
Podsumowanie
Program 800+ miał na celu poprawę sytuacji demograficznej i ograniczenie ubóstwa w Polsce. Jednak dane za 2023 rok pokazują, że cele te nie zostały osiągnięte. Wręcz przeciwnie – zapaść demograficzna pogłębia się, a poziom skrajnego ubóstwa w społeczeństwie rośnie. To jasny sygnał, że konieczne są zmiany w polityce prorodzinnej i systemowej w Polsce.
