Program 800 plus, który zastąpił wcześniejsze 500 plus, pochłania obecnie niemal 63 miliardy złotych rocznie. Mimo ogromnych nakładów finansowych liczba urodzeń w Polsce spada, a program nie spełnił swojego pierwotnego celu – poprawy demografii. Pojawiła się jednak propozycja, która mogłaby diametralnie zmienić sytuację. Czy świadczenie na pierwsze dziecko zostanie podwojone do 1600 zł?
Dlaczego rząd rozważa zmiany w programie 800 plus?
Zasadniczym celem programu 500 plus, a następnie 800 plus, miało być zwiększenie dzietności w Polsce. Jednak dane GUS pokazują, że wskaźnik urodzeń wciąż spada, a 2023 rok przyniósł najniższą liczbę urodzeń od czasów II wojny światowej. Wielu ekspertów uważa, że samo przekazywanie środków finansowych na dzieci nie zachęca rodzin do powiększania potomstwa – problem leży głębiej, m.in. w braku stabilności zatrudnienia, dostępności mieszkań i polityce prorodzinnej.
Podwojenie świadczenia – nowa strategia?
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych pomysłów jest propozycja podwojenia kwoty świadczenia dla pierwszego dziecka, co oznaczałoby, że zamiast 800 zł rodziny otrzymywałyby 1600 zł na początek swojego rodzicielstwa.
Argumenty zwolenników:
- Pierwsze dziecko to największa zmiana w życiu rodziny – wsparcie na tym etapie może przełożyć się na decyzję o kolejnych dzieciach.
- Budżet państwa stać na zmianę – liczba urodzeń w Polsce spada, co oznacza, że mniej rodzin pobiera świadczenie, więc można je przeznaczyć na większe wsparcie dla młodych rodziców.
- Program mógłby stać się bardziej skuteczny – zamiast rozpraszania środków na wszystkie dzieci, skoncentrowanie pomocy na pierwszym dziecku mogłoby przynieść lepsze efekty demograficzne.
Inne propozycje zmian
Oprócz podwojenia świadczenia dla pierwszego dziecka, politycy i eksperci przedstawili także inne koncepcje:
- Powrót do kryterium dochodowego – świadczenie mogłoby być przyznawane tylko rodzinom, których dochód nie przekracza określonego progu, tak jak miało to miejsce w początkowej fazie programu 500 plus.
- Uzależnienie wypłaty od aktywności zawodowej – wprowadzenie kryterium zatrudnienia mogłoby zapobiec sytuacjom, w których osoby niepracujące traktują świadczenie jako główne źródło dochodu.
- Waloryzacja świadczenia – świadczenie mogłoby być stopniowo podnoszone wraz z inflacją, aby zachować swoją realną wartość.
Kiedy możemy spodziewać się zmian?
Obecnie budżet na 2025 rok przewiduje 62,8 mld zł na wypłaty świadczenia 800 plus. Oznacza to, że do czerwca 2025 roku program pozostanie bez zmian. Jednak możliwe zmiany mogłyby wejść w życie najwcześniej w drugiej połowie 2025 roku, gdy rząd zdecyduje się na reformy budżetowe.
Jak Polacy oceniają 800 plus?
Według badań opinii publicznej 53,7% Polaków uważa, że program powinien zostać zmodyfikowany lub ograniczony, natomiast tylko 40,6% popiera jego utrzymanie w obecnej formie. To pokazuje, że społeczeństwo jest otwarte na zmiany, szczególnie jeśli miałyby one lepiej wspierać demografię i gospodarkę.
Co dalej z programem?
Choć całkowita likwidacja programu 800 plus wydaje się mało prawdopodobna, to jego modyfikacja w ciągu najbliższych lat wydaje się nieunikniona. W najbliższym czasie możemy spodziewać się debaty publicznej na temat przyszłości świadczenia i jego ewentualnej reformy. Czy rząd zdecyduje się na podwojenie świadczenia dla pierwszego dziecka? Czas pokaże.
