Konflikt na Ukrainie wpłynęła na zdrowie psychiczne nie tylko obywateli tego kraju, ale także mieszkańców sąsiednich państw. Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu SWPS, Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki oraz Narodowego Uniwersytetu w Singapurze ujawniły zaskakujące dane. Okazuje się, że polscy studenci doświadczają wyższego poziomu depresji i stresu niż ich ukraińscy rówieśnicy. Dlaczego tak się dzieje i jakie są konsekwencje tych wyników?
POLECAMY: „Wojna wojną”, ale luksusowe auto musi być. Rekordy rejestracji drogich aut na Ukrainie
Konflikt za granicą, stres w Polsce
Badanie, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Critical Public Health”, objęło 627 ukraińskich studentów mieszkających na Ukrainie oraz 669 polskich studentów. Analiza przeprowadzona między marcem 2023 a majem 2024 roku wykazała, że ponad 57% polskich studentów zmaga się z umiarkowaną do bardzo ciężkiej depresją, a 49% doświadcza podobnego poziomu stresu. Dla porównania, wśród ukraińskich studentów odsetek ten wynosił odpowiednio 37% i 42%.
POLECAMY: „Gieroje na Ukrainę”. Pan Leszek pozamiatał ukraińskich „demonstrantów” pod Sejmem
– Ten wynik jest zaskakujący, ale zgodny z wcześniejszymi badaniami, które wskazywały, że studenci mieszkający w strefach wolnych od konfliktów często doświadczają wyższego poziomu stresu niż ci, którzy żyją w strefach objętych konfliktem – komentuje dr Barbara Ostafińska-Molik z Instytutu Pedagogiki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
POLECAMY: Nieszczęście czy ucieczka do lepszego życia? Ukraińcy w Polsce
Dlaczego Polacy są bardziej zestresowani?
Naukowcy wskazują, że kluczowym czynnikiem może być bliskość konfliktu oraz napływ uchodźców, które generują poczucie niepewności i lęku. Polscy studenci, choć nie doświadczają bezpośrednich skutków wojny, są narażeni na pośrednie stresory, takie jak obawy o bezpieczeństwo regionu czy presja związana z pomocą uchodźcom.
– Ukraińscy studenci, mimo że znajdują się w strefie konfliktu, mogli rozwinąć adaptacyjne mechanizmy radzenia sobie lub poczucie odporności w wyniku długotrwałej ekspozycji na trudności – dodaje dr Ostafińska-Molik.
Kobiety bardziej narażone na stres
Badanie potwierdziło również, że kobiety w obu grupach doświadczają wyższego poziomu stresu. To zjawisko nie jest nowe – wcześniejsze analizy wskazywały, że nawet w czasie pokoju studentki częściej zgłaszają objawy depresyjne niż mężczyźni.
Wiek ma znaczenie
Wyniki badania pokazują, że starsi studenci radzą sobie lepiej z lękiem i stresem. – Sugeruje to, że starsi studenci mogą posiadać bardziej rozwinięte mechanizmy radzenia sobie i większą dojrzałość emocjonalną – wyjaśnia dr Ostafińska-Molik.
Strategie radzenia sobie ze stresem
Polscy studenci częściej stosują strategię unikania, czyli uciekania od sytuacji wywołujących lęk. Niestety, ta metoda wiąże się z wyższym poziomem depresji, lęku i stresu. Z kolei ukraińscy studenci osiągają lepsze wyniki w zakresie tzw. pozytywnego przewartościowania, czyli wywoływania pozytywnych emocji mimo trudnych doświadczeń.
– Pozytywne emocje okazały się najsilniejszym czynnikiem ochronnym przed lękiem i stresem, a szczególnie przed depresją – podkreśla badaczka.
Potrzeba interwencji psychologicznych
Wyniki badania podkreślają pilną potrzebę wprowadzenia programów wsparcia psychologicznego dla studentów, zwłaszcza w krajach sąsiadujących z obszarami konfliktów. – Stres doświadczany przez młodych ludzi może zależeć od czynników socjodemograficznych, takich jak płeć, sytuacja finansowa i wiek. Nasze badania podkreślają konieczność interwencji psychologicznych uwzględniających powyższe czynniki – podsumowuje dr Ostafińska-Molik.
