Z uwagi na sytuację, jaka panuje na polsko-białoruskiej granicy, postanowiliśmy w niniejszym artykule opracować dla Państwa ogólną charakterystykę tego stanu. W artykule tym znajdą Państwo prawa i obowiązki będzie posiadał obywatel RP w przypadku gdyby rząd zdecydował się na wprowadzenie stanu wojennego na terenie całej lub części Polski.
Czym jest stan nadzwyczajny i z jakimi jego rodzajami możemy mieć do czynienia?
Stan nadzwyczajny to specyficzny reżim prawny, którego rolą jest odwrócenie lub zminimalizowanie skutków szczególnego typu zagrożeń, w przypadku gdy standardowo stosowane, inne przewidziane przez Konstytucję środki okażą się nieskuteczne lub niewystarczające ? informuje nas o tym art. 228 ust. 1 Ustawy zasadniczej. Obowiązującymi podstawami prawnymi, na podstawie których możliwe jest wprowadzenie w Polsce stanu nadzwyczajnego, są:
- Konstytucja RP ? rozdział XI (art. 228 ? 234) (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483, z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1932).
- Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1928).
- Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1897).
Wspominany już art. 228 ust. 1 Ustawy zasadniczej rozróżnia trzy rodzaje stanu nadzwyczajnego, z jakimi możemy mieć w Polsce do czynienia. Są nimi:
- Stan wojenny ? wprowadzany jest w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państw.
- Stan klęski żywiołowej ? wprowadzany przez Radę Ministrów na podstawie Ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1897) w drodze rozporządzenia; stan ten może być wprowadzony z inicjatywy własnej RM lub na wniosek wojewody dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.
- Stan wyjątkowy.
Stan nadzwyczajny wprowadzony być może wyłącznie na podstawie odpowiedniej ustawy, w drodze rozporządzenia. Rozporządzenie to dodatkowo musi zostać podane do publicznej wiadomości.
Art. 228 ust. 6 mówi wyraźnie o tym, iż w czasie trwania stanu nadzwyczajnego (w tym również stanu wyjątkowego), żadnym zmianom nie mogą podlegać:
- Konstytucja,
- ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego,
- ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczpospolitej,
- ustawy o poszczególnych stanach nadzwyczajnych.
Ustęp 7 artykułu 228 informuje nas z kolei o tym, iż: w czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.
Co może określać stan wyjątkowy?
W rozporządzeniu, które wprowadza stan wyjątkowy mogą być uregulowane:
- zasady działania organów władzy publicznej,
- zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela,
- podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.
W praktyce rozporządzenie może wprowadzić zakaz przemieszczania się, nakazać obywatelom pozostanie w domach, może regulować dostęp do usług i produktów określając ilości, jakie można jednorazowo zakupić. Może zakazać podnoszenia cen towarów, wprowadzając ochronę przed spekulacją.
akich ograniczeń podczas stanu wyjątkowego nie można wprowadzić?
Rozporządzenie określające zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wyjątkowego nie może między innymi wpływać na:
- godności człowieka,
- prawo do ochrony życia ? konstytucja zapewnia każdemu człowiekowi prawo do ochrony życia,
- nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody,
- nikt nie może być poddany nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu,
- każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny,
- prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, więc rozporządzenie nie może ingerować w te kwestie. Niedopuszczalne jest ograniczenie wolności i praw wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku.
Czego prawnie nie można zrobić podczas stanu wyjątkowego?
W czasie stanu wyjątkowego:
- nie można zmienić konstytucji,
- nie można zmienić ordynacji wyborczych do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego,
- nie można zmienić ustawy o wyborze prezydenta,
- nie można zmienić ustawy o stanach nadzwyczajnych.
Co ważne, w czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu:
- nie może być skrócona kadencja Sejmu,
- nie można przeprowadzić referendum ogólnokrajowego,
- nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego,
- nie mogą być przeprowadzane wybory prezydenckie.
Jeżeli kończy się kadencja, tak jak ma to miejsce w 2020 r., ulega ona odpowiedniemu przedłużeniu.
Czy obywatelowi przysługuje odszkodowanie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego?
Każdy, kto poniesie stratę majątkową na skutek wprowadzenia stanu wyjątkowego, może wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie. Obejmuje ono wyrównanie straty majątkowej, bez utraconych korzyści, które potencjalnie można by osiągnąć, gdyby nie wprowadzanie stanu wyjątkowego.
Odszkodowanie przysługuje od państwa i aby je uzyskać należy złożyć pisemny wniosek do wojewody, odpowiednio argumentując i dokumentując swoje stanowisko.
Wspomóż naszą walkę o wolność poprzez wpłatę dowolnej kwoty na nasz rachunek bankowy: 04 1020 3903 0000 1402 0122 6752
????????????????????????
Przypominamy, o naszej akcji bezpłatnych porad prawnych z zakresu problemów z COVID.
Na zlecenie indywidualne (płatne) klienta nasza Kancelaria przygotuje również wszelkie pisma w zakresie spraw związanych z COVID.
Przypominamy, że naszą Kancelaria świadczy pełen wachlarz usług prawnych.
Jeśli potrzebujesz pomocy, napisz do nas na adres @: covid@legaartis.pl lub zadzwoń 579636527, 222668618.
Informujemy, iż porada prawna w zakresie COVID udzielana jest każdemu klientowi bezpłatnie.
Jeśli uważacie Państwo, że nasza pomoc, jaką od nas otrzymujecie, zasługuje na wparcie pracowników Kancelarii, możecie nas wspomóc poprzez wpłatę dowolnej kwoty na rachunek bankowy Kancelarii LEGA ARTIS:
Anonimowe wsparcie Bitcoin:
bc1qfl2rqa97lknlrfgs9c9qqjp5ftqtkv7wf4q0at
Anonimowe wsparcie Ethereum:
0x45a3c849BCa45A6444A24cdF30708695498a3F6b
Wsparcie paypal:
https://paypal.me/legaartis
Dane do przelewu:
Nr konta: 04 1020 3903 0000 1402 0122 6752
Kancelaria Lega Artis
ul. Przasnyska 6a lok 336a
01-756 Warszawa
Tytuł: ?darowizna na działalność?
IBAN: PL04102039030000140201226752
Jesteśmy do Waszej dyspozycji:
Pn. ? czw.: 11:00 ? 17:00
Piątek: 10:00 ? 15:00
Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom za dotychczas udzielone nam wsparcie finansowe.
