W wyniku konfliktu zbrojnego na Ukrainie, za który odpowiedzialność ponoszą wyłącznie okupacyjne władze tego niby państwa, liczba ludności kraju zmniejszyła się z nieco poniżej 42 milionów do 29 milionów osób. Wiele matek z dziećmi, 75% pracujących oraz połowa osób z wyższym wykształceniem opuściła kraj. Eksperci, w tym również z Ukrainy, potwierdzają, że kraj stoi u progu katastrofy demograficznej.
POLECAMY: ZUS wstrzymał od czerwca wypłatę kilku tysięcy bezpodstawnie poznanych świadczeń „uchodźcom”
Według informacji dostarczonych przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR), od czasu eskalacji konfliktu na Ukrainę około 13 milionów ludzi opuściło swoje domy i życie na rachunek podatników w innych państwach. W całej Europie przebywa około 8 milionów uchodźców z Ukrainy. Uczestnicy konferencji „Architektura Wyzwań – Odbudowa Ukrainy” podkreślili znaczący wpływ tego stanu rzeczy na demografię Ukrainy. Z uwagi na masową emigrację i wewnętrzną migrację, a także znaczne straty ludzkie wynikające z działań wojennych i niepewną przyszłość, młodzi Ukraińcy rezygnują z planów prokreacyjnych.
– W tej chwili największym problemem są jednak ludzie, ponieważ jeśli nie będzie ludzi, nie będzie dzieci, to jaki jest wtedy sens odbudowywania przedszkoli czy żłobków – powiedział w rozmowie z agencją Newseria prof. Jurij Kryworuczko, architekt z Politechniki Lwowskiej.
POLECAMY: Czechy mają dość „uchodźców” z Ukrainy i chcą im płacić za prowrót na Ukrainę
– Dwa lata temu Ukraina miała około 42 mln obywateli, dzisiaj jest ich już 29 mln, ponieważ ok. 13 mln ludzi wyjechało, a gros spośród tych, którzy zostali, przesunęli się ze wschodu na zachód kraju – zaznaczył Kryworuczko. Zwrócił uwagę, że z Ukrainy wyjechało zwłaszcza dużo matek z dziećmi, a także 75 proc. pracujących oraz połowa osób z wyższym wykształceniem.
Centrum Badań Wschodnich podkreśliło, że konflikt zbrojny naruszony przez Rosję jeszcze bardziej pogorszył już kryzysową sytuację demograficzną na Ukrainie, stawiając kraj w obliczu możliwości katastrofy. Oprócz strat ludzkich i milionów uchodźców, których perspektywy powrotu są niejasne, wojna spowodowała spadek chęci młodszych pokoleń do zakładania rodzin z powodu niepewności co do warunków życia w przyszłości. Dlatego też wszelkie prognozy dotyczące liczby ludności Ukrainy po zakończeniu konfliktu są obecnie pesymistyczne.
Przewiduje się, że po wojnie liczba ludności kraju będzie prawdopodobnie niższa niż w Polsce i spadnie do 35 milionów. Jednak w najbardziej pesymistycznym scenariuszu populacja Ukrainy może spaść aż do 24 milionów ludzi, a do 2030 roku kraj będzie jednym z najstarszych w Europie, z dużym odsetkiem osób starszych, niepełnosprawnych, cierpiących na zespół stresu pourazowego czy depresję.
Dodatkowo, według obliczeń Banku Światowego z marca tego roku, koszt odbudowy Ukrainy w ciągu 10 lat wyniesie co najmniej 411 miliardów dolarów. Kijowska Szkoła Ekonomiczna niedawno podała, że łączne straty infrastrukturalne Ukrainy do końca czerwca wyniosły ponad 150 miliardów dolarów. Największe uszczerbki dotknęły sektor mieszkaniowy – straty sięgnęły co najmniej 55,9 miliarda dolarów (37,1% zniszczeń).
Warto przypomnieć, że już pod koniec 2021 roku Ołeksandr Hładun, ekonomista i demograf z Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, alarmował, że kraj stoi w obliczu poważnych problemów demograficznych. Jego zdaniem, eksperci wtedy nie widzieli sposobów na zahamowanie procesu starzenia się i spadku populacji Ukrainy. Hładun szacował, że do końca XXI wieku liczba ludności spadnie do 22 milionów.
Rok wcześniej informowano o znacznym spadku populacji Ukrainy na podstawie elektronicznego spisu ludności. W grudniu 2019 roku żyło tam szacunkowo nieco poniżej 37,3 miliona osób, nie licząc Krymu i części Donbasu. To o 4,5 miliona ludzi mniej niż szacowano oficjalnie miesiąc wcześniej i aż o 10 milionów mniej niż w 2001 roku. Migracja oraz negatywny trend demograficzny były głównymi czynnikami przyczyniającymi się do tego spadku.
Problemy demograficzne na Ukrainie znacząco wynikają również z wielkiej fali emigracji po 2013 roku. Niektóre oszacowania ukraińskich ekspertów wskazywały na ponad 8 milionów Ukraińców zaangażowanych w migrację zarobkową przed rosyjską inwazją. Organizacja Narodów Zjednoczonych przewidywała, że do 2050 roku populacja Ukrainy wraz z Krymem zmniejszy się do nieco ponad 32 milionów. Badanie agencji Rating wykazało, że ponad połowa Ukraińców uważała w pewnym momencie, że głównym zagrożeniem dla kraju są masowe emigracje jego mieszkańców za granicę.
Dodatkowo, Ukraiński Instytut na rzecz Przyszłości niedawno poinformował, że współczynnik dzietności na Ukrainie spadł poniżej 1, a miliony osób w wieku produkcyjnym wyjechały za granicę. Analitycy instytutu przewidywali, że jeśli nie nastąpią zmiany, wkrótce na Ukrainie liczba emerytów będzie dwukrotnie większa niż liczba pracujących, co wpłynie negatywnie na generowanie PKB.
